Ürək-Damar cərrahı T.ü.f.d. Vusal Hacıyev Ürək həkimi

Açıq Ürək Cərrahiyyəsinin Əhəmiyyəti və Riskləri

Açıq ürək əməliyyatı, həyat qurtaran bir müalicə üsuludur və ciddi ürək xəstəliklərinin nəticələrini yaxşılaşdırmaq üçün vaxtında icra edilməlidir. Gecikdirilmiş və ya təcili vəziyyətlərdə həyata keçirilən ürək əməliyyatları ölüm və ağırlaşma risklərini əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Dünya üzrə ürək-damar xəstəlikləri hər il 18 milyon insanın ölümünə səbəb olur ki, bu da qlobal ölümlərin təxminən 32%-ni təşkil edir. Vaxtında edilən ürək əməliyyatı bu halların bir çoxunu azalda bilər.

Ürək Əməliyyatının  Vaxtında İcrası

Vaxtında icra edilməyən ürək əməliyyatı təcili vəziyyətlərin yaranmasına gətirib çıxarır və bu hallarda ölüm riski 3-5 dəfə daha yüksək ola bilər. Məsələn, vaxtında planlı şəkildə həyata keçirilən koronar arter bypass əməliyyatı ilə təcili vəziyyətdə icra olunan əməliyyatlar arasında ölüm riski 1-3% ilə 10-20% arasında dəyişir.

Ürək Cərrahiyyəsinin Müxtəlif Növləri və Risklər

Aşağıda ürək əməliyyatının ən çox rast gəlinən növləri və risklər göstərilmişdir:

  1. Koronar arter bypass əməliyyatı (CABG)
  • Ölüm riski: 1-3%
  • İnfarkt riski: 5-10%
  • Aritmiya riski: 20-40%
  • İnfeksiya riski: 1-3%

 

  1. Aort qapaq dəyişdirilməsi
  • Ölüm riski: 2-4%
  • İnfarkt riski: 1-2%
  • Aritmiya riski: 20-30%
  • Qapaq çatışmazlığı: 2-5%

 

  1. Mitral qapaq dəyişdirilməsi və ya təmiri
  • Ölüm riski: 2-7%
  • Aritmiya riski: 20-40%
  • İnfeksiya riski: 1-3%

 

  1. Ürək transplantasiyası
  • Ölüm riski: 5-15%
  • Qapaq disfunksiyası: 5-10%
  • İnfeksiya riski: 5-8%

 

  1. Aorta anevrizması cərrahiyyəsi
  • Ölüm riski: 5-10%
  • İnfarkt riski: 5-10%
  • Böyrək funksiyalarının pozulması: 10-15%

Təcili və planlı ÜrəkƏməliyyatının Müqayisəsi

Təcili və planlı ürək cərrahiyyələri arasındakı ölüm və morbidlik faizlərində ciddi fərqlər mövcuddur:

 

  1. Təcili Ürək əməliyyatı

   – Ölüm riski: 8-20%

   – İnfarkt riski: 15-30%

   – Aritmiya riski: 40-60%

   – Qanaxma riski: 10-20%

   – Böyrək funksiyasının pozulması: 10-20%

 

  1. Planlı Ürək əməliyyatı

   – Ölüm riski: 1-5%

   – İnfarkt riski: 5-10%

   – Aritmiya riski: 20-40%

   –Qanaxma riski: 1-5%

   – Böyrək funksiyasının pozulması: 5-10%

Nəticə

Vaxtında icra edilən seçmə ürək cərrahiyyəsi, ölüm və morbidlik risklərini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır. Gecikdirilmiş və təcili əməliyyatlar bu riskləri artırır, buna görə də ürək cərrahiyyəsinin vaxtında icrası həyati əhəmiyyət kəsb edir.